ท้องลม (Blighted Ovum) คืออะไร ?

เชื่อว่าคุณผู้หญิงหลายท่านอาจจะเคยได้ยิน คำว่า “ท้องลม” หรือ “ภาวะท้องลม” (Blighted Ovum) มาบ้างแล้ว  การตั้งครรภ์ที่ไม่มีตัวอ่อนหรือตัวอ่อนสลายไปตั้งแต่ระยะของการตั้งครรภ์แรกๆ เหลือเพียงไว้แค่ถุงการตั้งครรภ์  ภาวะดังกล่าวทางการแพทย์เรียกว่าท้องลม สัญญาณเตือนท้องลม เป็นอย่างไร และใครบ้างที่เสี่ยงจะท้องลม วันนี้ DHC IVF Center เรามีคำตอบ ตามมาดูกันเลย

จะรู้ได้อย่างไรว่าท้องลม ? สัญญาณเตือนท้องลม ?

สัญญาณเตือนท้องลม : ท้องลมจะส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการต่าง ๆ ในระยะแรกอาจมีอาการแพ้ท้อง คลื่นไส้ เต้านมคัดตึง มีอาการเป็นเหมือนกับคนตั้งครรภ์ทั่วไป หลังจากนั้นอาการเหล่านี้จะหายไป แล้วจะสังเกตหรือรู้สึกว่าท้องไม่โตขึ้นเมื่อผ่านไปได้ระยะหนึ่ง พบว่ามีเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด หรือมีประจำเดือนมามากกว่าปกติ อาจมีอาการปวดท้องน้อยก่อนจะมีเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด

การตรวจหาว่าเป็นท้องลมหรือไม่นั้น แพทย์จะตรวจเลือดเพื่อหาฮอร์โมนยืนยันการตั้งครรภ์ และตรวจอัลตราซาวด์ร่วมด้วย โดยคนที่มีการตั้งครรภ์เป็นปกติ หากมีอายุครรภ์ประมาณ 5–6 สัปดาห์ จะต้องเริ่มเห็นถุงการตั้งครรภ์ ต่อมาจะเห็นตัวเด็กและเห็นหัวใจเต้น แต่หากตรวจดูแล้วไม่เห็นหรือเห็นถุงการตั้งครรภ์ว่าง ก็อาจจะสันนิษฐานได้ว่าเป็นท้องลม

ทำไมท้องลมแล้วถึงได้ผลตรวจการตั้งครรภ์เป็นบวก?

การตรวจการตั้งครรภ์ แบ่งได้เป็น 3 วิธี คือ การตรวจโดยใช้ปัสสาวะ การตรวจโดยใช้เลือด และการตรวจด้วยวิธีอัลตราซาวด์ สำหรับ 2 วิธีแรก จะใช้ในการตรวจหาฮอร์โมนที่ชื่อว่า HCG (human chorionic gonadotropin) เนื่องจากเป็นฮอร์โมนที่บ่งบอกถึงการตั้งครรภ์

ฮอร์โมนดังกล่าว ถูกสร้างจากรก หลังจากเกิดการปฏิสนธิของไข่กับอสุจิ และตัวอ่อนฝังตัวที่ผนังมดลูกแล้วอย่างน้อย 6 วัน โดยในช่วงแรก HCG จะมีค่าต่ำมาก แต่จะมีค่าเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ

ในกรณีของผู้ที่มีภาวะท้องลม แม้ว่าตัวอ่อนอาจฝ่อไปแล้ว แต่รกที่เติบโตขึ้นมานั้น ยังคงสร้างฮอร์โมน HCG ต่อไปได้อยู่ เพียงแต่ระดับจะต่ำกว่าปกติ เมื่อทดสอบการตั้งครรภ์ จึงพบผลการทดสอบเป็นบวกได้

หลักเกณฑ์ในการวินิจฉัยผู้ที่มีภาวะท้องลม

แพทย์ผู้ตรวจ ใช้เกณฑ์หลักในการวินิจฉัย ได้แก่

1.ตรวจอัลตราซาวด์พบถุงการตั้งครรภ์ขนาดใหญ่กว่า 2.5 ซม. จากการอัลตราซาวด์ทางหน้าท้อง หรือ ใหญ่กว่า 1.7 ซม. จากการอัลตราซาวด์ทางช่องคลอด แต่ยังไม่พบตัวอ่อน

2.ตรวจอัลตราซาวด์พบถุงการตั้งครรภ์ขนาดใหญ่กว่า 2 ซม. จากการอัลตราซาวด์ทางหน้าท้อง หรือ ใหญ่กว่า 1.3 ซม. จากการอัลตราซาวด์ทางช่องคลอดแต่ยังไม่พบถุงอาหารของทารกในครรภ์ (Yolk sac)

3.ถุงการตั้งครรภ์มีลักษณะบิดเบี้ยว มีรูปร่างผิดปกติอย่างชัดเจน (deformed gestational sac)

ท้องลม (Blighted Ovum) VS ท้องหลอก (Pseudocyesis): แตกต่างกันอย่างไร?

หลายคนอาจเข้าใจผิดว่า 2 คำนี้มีความหมายเหมือนกัน แต่ที่จริงแล้ว ท้องหลอก เป็นคนละอาการกัน เนื่องจากท้องหลอกเป็นความผิดปกติทางใจ โดยสามารถอธิบายเพิ่มเติมในส่วนของคำว่าท้องหลอกได้ ดังนี้

ท้องลม (Blighted Ovum) คือ มีการท้องเกิดขึ้นจริง ๆ เพียงแต่ด้วยปัจจัยที่ไม่สามารถควบคุมได้ ทำให้ตัวอ่อนหยุดการพัฒนาและฝ่อไปเอง เหลือไว้แค่ถุงตั้งครรภ์เปล่า ๆ

ท้องหลอก (Spurious Pregnancy หรือ Pseudocyesis) เป็นอาการทางจิตชนิดหนึ่ง และร่างกายมีการแสดงออกของอาการที่ทำให้รู้สึกว่ากำลังตั้งครรภ์อยู่จริง ๆ แต่เมื่อไปตรวจกับแพทย์แล้วพบแค่มดลูกเปล่า ๆ ไม่มีร่องรอยการตั้งครรภ์แต่อย่างใด

โดยสรุปก็คือ ท้องลม มีการตั้งครรภ์เกิดขึ้นจริง แต่ท้องหลอก ไม่เคยมีการตั้งครรภ์เกิดขึ้น

ท้องลมรักษาอย่างไร ?

ผู้ที่มีภาวะท้องลมมาก่อน ยังสามารถที่จะตั้งครรภ์แบบสมบูรณ์ได้ เพียงแต่หลังจากการท้องลมและเสร็จสิ้นกระบวนการกำจัดถุงตั้งครรภ์ใบเก่าออก ร่างกายจำเป็นที่จะต้องมีการพักฟื้นก่อนที่จะเริ่มวางแผนตั้งครรภ์รอบใหม่ได้

แต่โดยทั่วไปแล้วแพทย์มักจะแนะนำให้เริ่มวางแผนการตั้งครรภ์ครั้งใหม่เมื่อมีรอบเดือนครบ 3 รอบ ในระหว่างนี้ ควรดูแลตัวเองให้มากขึ้น หมั่นออกกำลังกาย กินอาหารที่มีประโยชน์ ทำจิตใจให้ผ่อนคลาย รวมถึงตรวจความพร้อมการตั้งครรภ์ด้วย

ใครบ้างที่เสี่ยงจะท้องลม ?

ผู้หญิงทุกวัย มีโอกาสที่จะพบ ภาวะท้องลม นี้ได้ ขึ้นอยู่กับความสมบูรณ์ทางพันธุกรรมของตัวคุณผู้หญิงเอง โดยความเสี่ยงจะเพิ่มขึ้นตามอายุและประวัติการตั้งครรภ์ในอดีต นอกจากนี้อาจมาจากโครโมโซมที่ผิดปกติของคุณผู้ชายได้ด้วย

“ การฝากครรภ์และรับการตรวจครรภ์อย่างสม่ำเสมอ จะทำให้เรารู้ว่ากำลังมีภาวะเสี่ยงต่ออาการผิดปกติของครรภ์หรือไม่ ช่วยให้วางแผนการรักษาได้อย่างทันท่วงที “

Q&A